W co wierzymy? Z kim mieszkamy? Dziś rusza narodowy spis powszechny - jest obowiązkowy!

 Raz na 10 lat Główny Urząd Statystyczny pyta Polaków o istotne kwestie związane z funkcjonowanie społeczeństwa. Mające one dać odpowiedź na pytania kluczowe w zarządzaniu państwem, ale także województwem, powiatem czy gminą. Zgodnie z ustawą o statystyce publicznej udział w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 jest obowiązkowy. Będzie on w pełni realizowany przy użyciu interaktywnego formularza spisowego dostępnego na stronie GUS.

Jak można się spisać?

Obowiązkową formą jest samospis internetowy (CAWI). Metody uzupełniające to spis telefoniczny (CATI) lub bezpośrednio przy pomocy rachmistrza spisowego (CAPI). Od 15 marca GUS uruchomił specjalną infolinię spisową: 22 279 99 99, gdzie można zasięgnąć wszelkich informacji na temat spisu.

Jeżeli ktoś nie będzie się w stanie samospisać, pomogą mu w tym rachmistrze.

Metody przeprowadzenia spisu:

1. Samospis internetowy (CAWI). Odbywa się, jak każdy spis powszechny, w wyznaczonym terminie. Respondenci na własnych komputerach lub urządzeniach mobilnych, uzupełniają wymagane dane w interaktywnej aplikacji, dostępnej na stronie internetowej GUS. Każda osoba dokonująca samospisu jest uwierzytelniana w systemie teleinformatycznym. Aby uzyskać dostęp do danych, osoba spisująca się używa unikalnego hasła. Aplikacja na bieżąco sygnalizuje, czy respondent właściwie wypełnia rubryki.

2. Spis realizowany przez rachmistrza telefonicznie lub bezpośrednio

Obie metody, wywiad telefoniczny i bezpośredni, polegają na zebraniu danych od osób fizycznych objętych spisem powszechnym. Wobec każdego respondenta jest dobierana i stosowana jedna, odpowiednia dla niego metoda. Bardzo ważne jest przy tym bezpieczeństwo danych.Wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo jest realizowany przez rachmistrza spisowego.

Wywiad bezpośredni przeprowadza rachmistrz spisowy. Rejestruje on odpowiedzi osoby spisywanej na urządzeniu mobilnym, które jest wyposażone w oprogramowanie do przeprowadzenia spisu.

Aby zapobiec sytuacji, w której zobowiązany do spisu mieszkaniec Polski nie ma możliwości dokonania samospisu (np. z powodu braku dostępu do urządzeń i Internetu), ustawa zobowiązuje następujące podmioty do udostępnienia odpowiedniego pomieszczenia i sprzętu do realizacji samospisu:

- urzędy statystyczne i pozostałe jednostki statystyki publicznej,

 -murzędy wojewódzkie,

- urzędy obsługujące wójtów, burmistrzów, prezydentów miast oraz gminne jednostki organizacyjne.

Jakie dane będą zbierane?

płeć;

wiek;

adres zamieszkania;

stan cywilny;

kraj urodzenia;

kraj posiadanego obywatelstwa.

bieżący status aktywności zawodowej – pracujący, bezrobotni, bierni zawodowo;

lokalizacja miejsca pracy;

rodzaj działalności zakładu pracy;

zawód wykonywany;

status zatrudnienia;

wymiar czasu pracy;

rodzaj źródła utrzymania osób;

rodzaje pobieranych świadczeń.

poziom wykształcenia.

samoocena niepełnosprawności;

prawne orzeczenie o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy;

stopień niepełnosprawności;

grupy schorzeń powodujące trudności w wykonywaniu codziennych czynności.

okres zamieszkania w obecnej miejscowości;

miejsce poprzedniego zamieszkania w kraju;

miejsce zamieszkania rok przed spisem;

fakt przebywania kiedykolwiek za granicą;

rok przyjazdu /powrotu do Polski;

miejsce zamieszkania za granicą – kraj (dla osób przebywających kiedykolwiek za granicą);

kraj przebywania i rok wyjazdu z Polski (dla osób przebywających czasowo za granicą).

narodowość – przynależność narodowa lub etniczna;

język, którym posługują się osoby w kontaktach domowych;

wyznanie – przynależność do wyznania religijnego.

stopień pokrewieństwa z reprezentantem gospodarstwa domowego;

tytuł prawny gospodarstwa domowego do zajmowanego mieszkania.

rodzaj pomieszczeń mieszkalnych;

stan zamieszkania mieszkania;

własność mieszkania;

liczba osób w mieszkaniu;

powierzchnia użytkowa mieszkania;

liczba izb w mieszkaniu;

wyposażenie mieszkania w urządzenia techniczno-sanitarne;

rodzaj stosowanego paliwa do ogrzewania mieszkania;

tytuł prawny zamieszkiwania mieszkania przez gospodarstwo domowe;

rodzaj budynku, w którym znajduje się mieszkanie;

stan zamieszkania budynku;

wyposażenie budynku w urządzenia techniczne;

powierzchnia użytkowa mieszkań w budynku;

liczba izb w budynku;

własność budynku;

liczba mieszkań w budynku;

rok wybudowania budynku.

RODO a spis powszechny

Ponadto, zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy o NSP 2021, wykonanie tzw. „obowiązku informacyjnego”, o którym mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, następuje przez udostępnienie informacji, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia RODO, w Biuletynie Informacji Publicznej i stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego.

Policja ostrzega przed oszustami

Musimy być czujni i uważać na ewentualnych podszywających się pod rachmistrzów oszustów. Co warto wiedzieć? Na co zwrócić uwagę?

Podstawowymi metodami zbierania danych jest samospis internetowy – przeprowadzany za pośrednictwem interaktywnej aplikacji dostępnej od 1 kwietnia na stronie internetowej spis.gov.pl.

W ramach tej metody Respondenci na własnych komputerach lub urządzeniach mobilnych, uzupełnią wymagane dane. Respondent może także skorzystać ze specjalnie przygotowanego stanowiska do samospisu w każdym urzędzie gminy, bądź z możliwości „Spisu na żądanie” przeprowadzanego przez infolinię spisową (22 279 99 99) w kanale „Spisz się przez telefon”.

Jeśli, ktoś nie dokona tzw. samospisu, to od 16 kwietnia może spodziewać się rachmistrza, który przeprowadzi wywiad telefoniczny lub bezpośredni.

Rachmistrz spisowy posługiwać się będzie umieszczonym na widocznym miejscu identyfikatorem, zawierającym m.in.: imię i nazwisko, zdjęcie oraz numer identyfikatora. Jego tożsamość można będzie zweryfikować przez kontakt telefoniczny z infolinią spisową GUS: 22 279 99 99, a także w aplikacji „Sprawdź rachmistrza” na stronie spis.gov.pl oraz stronie internetowej urzędu statystycznego.

Pamiętajmy

• prawdziwy ankieter musi mieć ze sobą specjalny identyfikator z fotografią,
• ankieterom nie wolno sprawdzać naszych dokumentów, chodzić po mieszkaniu i pytać o dochody oraz dane wrażliwe jak numery kont bankowych czy różnego rodzaju hasła dostępu.
• jeśli zdecydujemy się na kontakt bezpośredni z rachmistrzem mamy prawo nie wpuścić ankietera do domu i rozmawiać np. na schodach lub klatce schodowej.