Zmiany obejmują nowoczesne leki onkologiczne, neurologiczne, stosowane w chorobach rzadkich i autoimmunologicznych. Dla wielu pacjentów to decyzja, która może zaważyć na ich zdrowiu, a nawet życiu.
RDTL 2025 – koniec finansowania 85 terapii ratujących życie
Zgodnie z komunikatem Ministra Zdrowia z 22 października 2025 r., od 1 listopada NFZ nie będzie już opłacał terapii w ramach 85 wskazań medycznych. Decyzja dotyczy m.in. pacjentów z nowotworami, stwardnieniem zanikowym mięśni, chorobami genetycznymi, a także schorzeniami autoimmunologicznymi.
Resort tłumaczy, że powody decyzji są różne – od włączenia części leków do programów refundacyjnych po pojawienie się tańszych alternatyw lub zmianę zaleceń klinicznych. W praktyce jednak oznacza to, że wielu chorych będzie musiało szukać innego źródła finansowania lub zapłacić za leczenie z własnej kieszeni.
Ministerstwo podkreśla, że zmiany mają charakter porządkujący, a nie restrykcyjny. – „Aktualizacja listy to nie cięcia, lecz racjonalizacja wydatków publicznych i uporządkowanie systemu refundacji” – zapewnia resort.
Czym jest RDTL i komu naprawdę pomagał ten program
Program Ratunkowego Dostępu do Technologii Lekowych (RDTL) został stworzony, by dać szansę pacjentom, dla których brakowało refundowanych metod leczenia. To swoisty pomost między badaniami klinicznymi a oficjalnym włączeniem terapii do programów refundacyjnych.
Z RDTL korzystają m.in. osoby:
- z chorobami nowotworowymi, dla których brak innych opcji terapeutycznych,
- z chorobami rzadkimi, jak SMA, hemofilia czy dziedziczny obrzęk naczynioruchowy,
- z ciężkimi chorobami autoimmunologicznymi, gdy standardowe leczenie zawiodło.
Wniosek o sfinansowanie terapii składa lekarz lub szpital. Każdy przypadek jest indywidualnie analizowany przez Ministerstwo Zdrowia i NFZ.
Neurologia, onkologia, kardiologia – które leki wypadają z listy
Lista opublikowana przez Ministerstwo Zdrowia obejmuje terapie z wielu dziedzin. Wśród nich znalazły się zarówno terapie genowe, jak i najnowsze immunoterapie stosowane w walce z rakiem.
Neurologia i choroby rzadkie
Z listy znika m.in.:
- Zolgensma (onasemnogene abeparvovecum) – przełomowa terapia genowa stosowana w SMA,
- Orladeyo (belotralstatum) – lek na dziedziczny obrzęk naczynioruchowy (HAE),
- Brineura (cerliponase alfa) – stosowany w leczeniu lipofuscynozy neuronalnej typu 2 (CLN2),
- Sialanar (glycopyronium bromidum) – lek dla dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym i nasilonym ślinotokiem.
- Onkologia
Z RDTL usunięto m.in.:
- Imjudo (tremelimumabum) i Imfinzi (durvalumab) – stosowane przy raku wątroby,
- Keytruda (pembrolizumab) i Bavencio (avelumab) – w leczeniu raka nerki i nowotworów z przerzutami,
- Opdivo (nivolumab) – przy raku urotelialnym,
- Yervoy (ipilimumab) – czerniak i rak przełyku (terapia II linii),
- Lynparza (olaparib) – rak prostaty i trzustki z mutacją BRCA1/2,
- Tafinlar (dabrafenib) i Mekinist (trametinib) – rak płuca,
- Tepkinly (epcoritamab), Kymriah, Yescarta – terapie CAR-T dla chłoniaków B-komórkowych,
- Zejula (niraparib) – rak jajnika i otrzewnej,
- Fotivda (tivozanib) – rak nerki,
- Xtandi (enzalutamidum) – rak prostaty po leczeniu abirateronem.
Kardiologia i choroby metaboliczne
Z finansowania wypadły m.in.:
-
Verquvo (vericiguat) – niewydolność serca,
Dermatologia i autoimmunologia
Z programu usunięto m.in. Ebglyss (lebrikizumab), Rinvoq (upadacitinib), Skilarence (dimethyl fumaras) – stosowane w łuszczycy i atopowym zapaleniu skóry. Z listy znikają również Enbrel (etanerceptum) i Humira (adalimumab) – popularne leki na reumatoidalne zapalenie stawów i ZZSK.
Choroby oczu i hematologia
Ministerstwo usuwa też Ozurdex (dexamethasonum), Raxone (idebenone), Hemlibra (emicizumab) oraz Fibryga (fibrinogenum humanum) – kluczowe preparaty w leczeniu hemofilii i neuropatii wzrokowej Lebera.
Co z pacjentami w trakcie terapii? Ministerstwo daje warunkowe gwarancje
Resort zdrowia zapewnia, że osoby już leczone wycofanymi lekami nie zostaną nagle pozbawione terapii, ale będą musiały spełnić określone wymogi.
Pacjenci objęci leczeniem przed 1 listopada 2025 r. będą mogli kontynuować terapię, jeśli:
- lekarz lub szpital potwierdzi skuteczność dotychczasowego leczenia,
- informacja o kontynuacji trafi do odpowiedniego oddziału NFZ w terminie.
Bez spełnienia tych warunków NFZ nie będzie finansował dalszego leczenia, nawet jeśli wcześniej było ono refundowane w ramach RDTL.
Dlaczego Ministerstwo Zdrowia wprowadza te zmiany
Według resortu, decyzja nie oznacza „cięć” w ochronie zdrowia, lecz ma uporządkować system i zwiększyć przejrzystość wydatków.
Ministerstwo argumentuje, że część terapii trafia do standardowych programów lekowych, dzięki czemu pacjenci wciąż będą mieli do nich dostęp – ale w innej procedurze. Pozostałe leki wycofano z powodu:
- braku potwierdzonej skuteczności klinicznej,
- pojawienia się skuteczniejszych terapii,
- zbyt wysokich kosztów w relacji do efektów leczenia.
Resort zapewnia, że „celem jest racjonalne wydatkowanie środków publicznych przy jednoczesnym utrzymaniu dostępu do najbardziej potrzebnych terapii”.
Czy to oznacza mniej refundowanych leków w Polsce?
Eksperci podkreślają, że nie zawsze. Wiele terapii znika z RDTL, ponieważ zostały objęte programami refundacyjnymi NFZ, co w praktyce może poprawić dostępność leczenia. Jednak dla części pacjentów – szczególnie tych z rzadkimi chorobami genetycznymi – nowa lista oznacza realne problemy z kontynuacją terapii.
Pacjenci obawiają się, że procesy decyzyjne będą zbyt długie, a przerwanie leczenia może doprowadzić do nieodwracalnych skutków zdrowotnych.
Kolejna aktualizacja już w 2026 roku
Ministerstwo zapowiada kolejną rewizję list refundacyjnych na początek 2026 roku. Celem – jak podkreśla resort – ma być dalsze „uporządkowanie systemu” i przyspieszenie dostępu do terapii w ramach programów lekowych.
Zmiany, choć technicznie uzasadniane, wywołują duże emocje. Dla wielu chorych nowoczesne leki finansowane w ramach RDTL były jedyną szansą na przedłużenie życia. Dziś pozostaje im nadzieja, że część tych terapii wróci – już jako w pełni refundowane leki w systemie NFZ.
Komentarze (0)