Zgodnie z przepisami ustawy o kierujących pojazdami, osoby posiadające prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 roku będą musiały dokonać ich wymiany. Obowiązek ten wynika wprost z art. 124 ustawy, a dokładniej z pkt 1, gdzie zapisano:
„Osoby posiadające prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. obowiązane są dokonać ich wymiany, na prawa jazdy zgodne z nowym wzorem prawa jazdy określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 20 rozporządzenie w sprawie dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami ust. 1 pkt 1.”
Dla ogromnej grupy kierowców, którzy uzyskali prawo jazdy przed tą datą, zmiany będą nieuniknione. Czas na wymianę dokumentu został dokładnie określony – będzie to okres od 19 stycznia 2028 roku do 18 stycznia 2033 roku. Jak wynika z art. 124 pkt 4 ustawy:
„Prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. podlegają wymianie w okresie od dnia 19 stycznia 2028 r. do dnia 18 stycznia 2033 r. w terminach określonych przez ministra właściwego do spraw transportu lub w terminie wcześniejszym na wniosek posiadacza prawa jazdy.”
Gdzie i jak sprawdzić ważność dokumentu?
Aby uniknąć nieprzyjemnego zaskoczenia, warto upewnić się, jaki termin ważności ma nasz dokument. W tym celu można skorzystać z aplikacji mObywatel. Po zalogowaniu się i wybraniu sekcji mPrawo jazdy należy przewinąć widok do pola "dane dokumentu", gdzie widoczna będzie data ważności całego dokumentu. Dodatkowo, po rozwinięciu informacji o poszczególnych kategoriach można sprawdzić daty ważności każdej z nich osobno. Innym sposobem jest zajrzenie na tylną stronę fizycznego blankietu — w rubryce nr 11 umieszczono datę ważności prawa jazdy.
Jakie dokumenty będą potrzebne przy wymianie?
Proces wymiany prawa jazdy, choć pozornie prosty, wymaga przygotowania kilku dokumentów. Aby skutecznie przejść przez procedurę, należy złożyć:
- wniosek o wydanie prawa jazdy,
- aktualne zdjęcie,
- potwierdzenie wniesienia opłaty (100 zł),
- dowód osobisty lub paszport,
- dokument pobytowy w przypadku cudzoziemców,
- aktualne prawo jazdy,
- orzeczenie lekarskie (nie zawsze obowiązkowe).
- Wnioski należy składać w urzędzie miasta właściwym dla miejsca zamieszkania, w urzędzie dzielnicy (w przypadku Warszawy) lub w starostwie powiatowym. Można je złożyć osobiście lub wysłać pocztą.
Co z prawami jazdy bezterminowymi?
Wielu kierowców posiada tzw. bezterminowe prawo jazdy, które w momencie wydania miało nieograniczony czas obowiązywania. Choć nowe przepisy nie nakładają na nich obowiązku badań lekarskich przy wymianie, to i tak dokument będzie musiał zostać zamieniony na nowy. W tym przypadku jedynym kosztem będzie opłata administracyjna w wysokości 100 zł.
W praktyce jednak pojawiają się problemy. Część kierowców traci bezterminowe uprawnienia nie z powodu przepisów, lecz błędów urzędników podczas zmiany danych. W takich przypadkach istnieją sposoby dochodzenia swoich praw — kierowcy mogą dochodzić przywrócenia bezterminowego statusu dokumentu, jeśli nastąpiło to wskutek pomyłki administracyjnej.
Zmiany w przepisach: nowe powody utraty prawa jazdy
W czerwcu 2024 roku Ministerstwo Infrastruktury zapowiedziało kolejne zmiany, które mogą oznaczać utratę prawa jazdy dla niektórych kierowców. Przede wszystkim pojawi się zapis, zgodnie z którym za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h poza obszarem zabudowanym — na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych — kierowca utraci prawo jazdy na 3 miesiące.
Kolejna zmiana dotyczyć ma kursów reedukacyjnych, które pozwalały dotychczas zredukować liczbę punktów karnych. W przyszłości możliwość odbycia takiego kursu zostanie zniesiona dla kierowców, którzy dopuścili się najpoważniejszych wykroczeń, np. wyprzedzania na przejściu dla pieszych lub na podwójnej linii ciągłej.
Punkty karne i ich konsekwencje
W przypadku przekroczenia limitu punktów karnych, kierowca może całkowicie stracić prawo jazdy albo zostać skierowany na dodatkowe egzaminy. Wiele zależy od długości posiadania uprawnień. W praktyce często zdarza się, że kierowcy, obawiając się punktów karnych, odmawiają przyjęcia mandatu. W takim przypadku sprawa trafia do sądu, gdzie może dojść do surowszych konsekwencji.
Kody na prawie jazdy – co oznaczają?
Prawo jazdy może zawierać specjalne kody, które określają dodatkowe ograniczenia lub warunki. Przykładowo, kod 106 oznacza zakaz prowadzenia pojazdów kategorii B przy jednoczesnym posiadaniu kategorii C1, C, D1 lub D. Taka sytuacja może wynikać z orzeczenia sądowego, które zakazuje prowadzenia pojazdów do 3,5 t, ale pozostawia możliwość prowadzenia ciężarówek lub autobusów — zazwyczaj w celach zarobkowych.
Wielu kierowców nie zdaje sobie sprawy, że takie ograniczenia są widoczne podczas każdej kontroli drogowej i nie da się ich "ukryć". Znajomość kodów jest więc ważna nie tylko dla zawodowych kierowców, ale także dla tych, którzy mogą zostać objęci ograniczeniami w wyniku wyroku sądowego.
Kto już w 2025 roku musi wymienić prawo jazdy?
Chociaż obowiązek wymiany bezterminowych praw jazdy wejdzie w życie dopiero w 2028 roku, część kierowców będzie musiała wymienić dokument już w 2025 roku. Dotyczy to przede wszystkim osób, których prawo jazdy traci ważność z końcem przyszłego roku, niezależnie od tego, czy chodzi o termin wynikający z upływu 15-letniego okresu ważności, czy np. o stan zdrowia kierowcy.
Zgodnie z art. 13 ustawy o kierujących pojazdami:
„Prawo jazdy AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T wydaje się na okres 15 lat, z tym że:
okres ten może być krótszy, o ile wynika to z orzeczenia lekarskiego, o którym mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2 lit. a,
prawo jazdy kategorii B uzyskane po raz pierwszy wydaje się na okres, o którym mowa w art. 91 ust. 1, z zastrzeżeniem art. 92 ust. 1.”
Z kolei prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D lub D+E wydaje się tylko na 5 lat, z zastrzeżeniem, że:
Nowe przepisy zmuszą Cię do wymiany prawa jazdy jeszcze w tym tygodniu
W wyjątkowych przypadkach, np. przy chorobach przewlekłych czy pogarszającym się wzroku, orzeczenia mogą być wydawane na jeszcze krótszy czas.
Komentarze (0)