Zmiany ogłoszone przez prezesa NFZ w zarządzeniu z dnia 1 kwietnia 2025 roku wprowadzają nową formułę rozliczania świadczeń z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Choć formalnie zaczęły obowiązywać 2 maja, to dotyczą one świadczeń udzielanych już od 1 listopada 2025 roku. W praktyce jednak analiza efektywności działania świadczeniodawców rozpocznie się wcześniej – już od danych obejmujących trzeci kwartał 2025 roku.
Pierwsze wyliczenia mają być oparte na danych z 2024 roku, które posłużą jako punkt odniesienia do oceny skuteczności nowego modelu. Takie rozwiązanie ma zapewnić płynne przejście do nowych zasad, umożliwiając przychodniom i placówkom czas na dostosowanie harmonogramów pracy oraz organizacji przyjęć.
Premia za większy wysiłek
W myśl nowych zasad NFZ chce w większym stopniu nagradzać placówki, które koncentrują się na obsłudze pacjentów pierwszorazowych – czyli tych, którzy dopiero rozpoczynają leczenie w danym zakresie. To właśnie ta grupa pacjentów generuje największe potrzeby diagnostyczne i wymaga kompleksowej oceny. Średni czas oczekiwania na pierwszą wizytę u specjalisty w Polsce wynosi obecnie około trzech miesięcy – co w wielu przypadkach oznacza opóźnienie w wykrywaniu schorzeń przewlekłych, a czasem również nowotworów.
Aby to zmienić, NFZ wprowadził kwartalne rozliczenia, w których każdy świadczeniodawca będzie oceniany pod kątem zwiększenia liczby wizyt pierwszorazowych o co najmniej 3 punkty procentowe w stosunku do tego samego okresu w roku poprzednim.
Jeśli danej placówce nie uda się osiągnąć wyznaczonego celu, to zgodnie z zapisami: „w przypadku braku realizacji wskaźnika wzrostu świadczeń pierwszorazowych w danym kwartale, przez trzy kolejne miesiące stosuje się rozliczenie według wartości 75% stawki”.
Kogo dotyczą nowe zasady
Lista specjalizacji objętych nowymi wymogami jest bardzo szeroka. Uwzględniono w niej przede wszystkim te dziedziny, w których czas oczekiwania na wizytę jest najdłuższy, a potrzeby pacjentów – szczególnie dotkliwe. Nowe zasady dotyczą świadczeń w zakresie:
- diabetologii
- leczenia bólu
- endokrynologii
- hematologii
- nefrologii
- reumatologii
- kardiologii
- alergologii
- gruźlicy i chorób płuc
- geriatrii
- osteoporozy
- chorób metabolicznych
- chorób zakaźnych
- hepatologii
- gastroenterologii
- neurologii
- ortopedii i traumatologii narządu ruchu
- immunologii
- dermatologii i wenerologii
- chorób naczyń
- audiologii i foniatrii
- genetyki i toksykologii
Te dziedziny medycyny wymagają szczególnej uwagi ze względu na długofalowe skutki zbyt późno podjętego leczenia. Na przykład w diabetologii szybki dostęp do specjalisty może zapobiec rozwinięciu się powikłań takich jak stopa cukrzycowa czy niewydolność nerek.
Gdzie nie będzie kar finansowych
Nie wszystkie świadczenia będą rozliczane według nowego modelu. NFZ postanowił wyłączyć spod tej oceny kilka kluczowych kategorii usług, w tym:
- świadczenia dla pacjentów pierwszorazowych w ramach tzw. szybkiej ścieżki onkologicznej
- diagnostykę onkologiczną
- świadczenia udzielane przez pielęgniarki i położne
- świadczenia zabiegowe
- kwalifikację i monitorowanie przed przeszczepem
- wizyty realizowane w trybie nagłym
- usługi rozliczane na podstawie faktury zakupu
Dzięki tym wyłączeniom nie ucierpią ci pacjenci, którzy wymagają natychmiastowego działania albo są w trakcie zaawansowanego leczenia.
Co oznacza „pierwszorazowe świadczenie”?
Wprowadzenie nowego modelu finansowania idzie w parze z redefinicją tego, czym jest „pierwsza wizyta” u specjalisty. Nie jest to już wyłącznie konsultacja lekarska. Jak wynika z dokumentów NFZ, świadczenie pierwszorazowe może obejmować: „wywiad lekarski, badanie fizykalne, skierowanie na badania dodatkowe, ocenę wyników badań dodatkowych, analizę dokumentacji medycznej”.
Co więcej, po wizycie lekarz musi określić dalszy tok postępowania. Może on zaproponować kontynuację leczenia w POZ, skierowanie do innego specjalisty, hospitalizację albo zakończenie leczenia. W przypadku podejrzenia nowotworu lekarz ma również możliwość wystawienia karty diagnostyki i leczenia onkologicznego (DiLO), która daje dostęp do szybkiej ścieżki onkologicznej.
Czas na reorganizację pracy przychodni
Zmiany wprowadzone przez NFZ będą wymagać od kierownictwa przychodni i poradni dostosowania grafiku przyjęć. Oznacza to konieczność zwiększenia liczby terminów dostępnych dla pacjentów rozpoczynających leczenie. Może się to wiązać z potrzebą zatrudnienia dodatkowych specjalistów lub zwiększenia liczby godzin pracy obecnych lekarzy.
Placówki, które nie dostosują się do wymogów, ryzykują spadkiem finansowania – co dla wielu z nich, szczególnie prywatnych działających na kontrakcie z NFZ, może oznaczać poważne straty.
Nowe podejście – nowe możliwości?
Zmiany ogłoszone przez NFZ spotkały się z mieszanym odbiorem wśród pracowników ochrony zdrowia. Z jednej strony docenia się próbę skrócenia kolejek i zwiększenia dostępności. Z drugiej – pojawiają się obawy o przeciążenie lekarzy oraz o możliwość sztucznego „windowania” liczby pacjentów pierwszorazowych kosztem tych, którzy są już w trakcie leczenia.
Wprowadzenie tak rozbudowanego systemu oceny i finansowania oznacza, że sukces reformy będzie zależeć od sprawnej współpracy między Funduszem a świadczeniodawcami.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.