Od 1 czerwca 2025 roku wchodzą w życie zmiany w programie „800 plus”, które mogą pozbawić świadczenia nawet kilkadziesiąt tysięcy dzieci w całym kraju. Nowelizacja ustawy wprowadza między innymi obowiązek uczęszczania dzieci obywateli Ukrainy do polskich szkół, co staje się warunkiem koniecznym do uzyskania świżadczenia.
Nowe przepisy mają na celu integrację dzieci ukraińskich z polskim systemem edukacji oraz zapewnienie, że środki publiczne trafią do rodzin aktywnie uczestniczących w życiu społecznym kraju. Jednakże zmiany budzą kontrowersje oraz niepokój w społeczności ukraińskiej w Polsce.
Wpływ na rodziny ukraińskie
Zmiany w największym stopniu dotkną rodziny z Ukrainy, które przyjechały do Polski po wybuchu wojny w lutym 2022 roku. Według szacunków ekspertów kilkadziesiąt tysięcy ukraińskich dzieci może stracić prawo do „800 plus”. Problem dotyczy szczególnie tych dzieci, które realizują naukę zdalnie w ukraińskim systemie edukacji lub uczęszczają do nieformalnych placówek prowadzonych przez ukraińską diasporę, które nie są częścią polskiego systemu oświaty.
Wprowadzenie nowych kryteriów jest efektem długiej debaty publicznej na temat zasad przyznawania świadczeń socjalnych obywatelom Ukrainy. Z jednej strony rząd podkreśla konieczność integracji dzieci z polskim społeczeństwem poprzez uczestnictwo w krajowym systemie edukacji. Z drugiej strony krytycy wskazują, że część rodzin planuje powrót do Ukrainy po zakończeniu działań wojennych, dlatego zależy im na kontynuowaniu edukacji zgodnej z ukraińskim systemem, aby ułatwić dzieciom przyszłą reintegrację.
Procedura składania wniosków na nowy okres świadczeniowy
Aktualnie trwa nabór wniosków o świadczenie „800 plus” na nowy okres rozliczeniowy, który rozpocznie się 1 czerwca 2025 roku i potrwa do 31 maja 2026 roku. Rodzice i opiekunowie mogą składać dokumenty od 1 lutego do 30 kwietnia 2025 roku. Terminowe złożenie wniosku gwarantuje ciągłość wypłaty świadczenia. Osoby, które złożą wniosek do końca czerwca, również otrzymają wsparcie za cały okres, jednak mogą pojawić się opóźnienia w wypłacie pieniędzy za pierwsze miesiące.
W ostatnich latach procedura składania wniosków została znacznie uproszczona dzięki cyfryzacji. Rodzice mogą przekazywać dokumenty elektronicznie poprzez:
-
portal Emp@tia,
platformę PUE ZUS,
aplikację mobilną mZUS,
systemy bankowości elektronicznej.
Tradycyjne papierowe wnioski nie są już przyjmowane, co wpisuje się w strategię cyfryzacji usług publicznych w Polsce.
Reakcje społeczne i opinie ekspertów
Zmiany w zasadach przyznawania świadczenia „800 plus” wpisują się w szerszą dyskusję na temat efektywności i celowości programów socjalnych w Polsce. Badania opinii publicznej wskazują, że znaczna część społeczeństwa opowiada się za wprowadzeniem dodatkowych kryteriów, np. aktywności zawodowej rodziców. Według sondażu ze stycznia 2025 roku ponad 60 procent Polaków uważa, że świadczenie powinno przysługiwać tylko rodzinom, w których przynajmniej jeden rodzic pracuje.
Eksperci z zakresu polityki społecznej zwracają uwagę, że program, mimo sukcesów w ograniczaniu ubóstwa wśród dzieci, nie spełnił głównego celu, jakim było zwiększenie dzietności w Polsce. Liczba urodzeń systematycznie maleje, osiągając rekordowo niskie poziomy. Coraz częściej pojawiają się więc głosy o konieczności reformy programu.
Stanowisko rządu i organizacji pozarządowych
Minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk wielokrotnie podkreślała, że „rząd nie planuje ograniczenia programu 800 plus dla obywateli Ukrainy jako całej grupy”. Jednocześnie zaznaczyła, że „wprowadzenie wymogu realizacji obowiązku szkolnego jest zgodne z polskim prawem oświatowym i ma na celu zapewnienie wszystkim dzieciom dostępu do edukacji”.
Stanowisko ministerstwa podzielają organizacje pozarządowe pracujące z migrantami, które apelują o specjalne traktowanie niektórych przypadków. „Dzieci ukraińskie mogą mieć trudności z adaptacją do polskiego systemu edukacji ze względu na barierę językową, traumy wojenne czy specyficzne potrzeby edukacyjne” – podkreślają przedstawiciele Fundacji Ocalenie, apelując o okresy przejściowe lub wyjątki dla szczególnie wrażliwych grup.
Organizacje społeczne zwracają uwagę na konieczność zwiększenia wsparcia szkół przyjmujących ukraińskich uczniów. „Bez dodatkowych środków i personelu przygotowanego do pracy z migrantami, szkoły nie poradzą sobie z realizacją nowych obowiązków” – uważa Maria Złonkiewicz z Polskiego Forum Migracyjnego.
Jak przygotować się do nowych zasad?
Rodziny dotknięte nowymi przepisami powinny szybko zapoznać się z wymaganiami. Jeśli dziecko nie uczestniczyło dotychczas w polskim systemie edukacyjnym, należy rozważyć jego zapisanie do szkoły lub przedszkola. Tylko wtedy rodzina uniknie utraty świadczenia.
Eksperci radzą rodzicom bieżące monitorowanie komunikatów ZUS oraz Ministerstwa Rodziny, gdyż możliwe są dalsze zmiany w przepisach.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.