Czy w majówkę trzeba iść do kościoła? Czy kościół ustanowił piątkową dyspensę?

Uroczystość maryjna i narodowa 3 maja

Najbardziej doniosłym świętem kościelnym podczas majówki jest przypadająca 3 maja Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Tego samego dnia obchodzona jest również rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja – dokumentu z 1791 roku, który miał umocnić prawa obywatelskie i pozycję Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej.

Maryja jako Królowa Polski ma szczególne miejsce w duchowości narodowej. Tytuł ten został zatwierdzony przez papieża Benedykta XV w 1920 roku, a od 1923 roku święto to obecne jest w kalendarzu liturgicznym. Jego ustanowienie miało być duchowym wyrazem zawierzenia Polski Matce Bożej, co ma swoje korzenie już w ślubach lwowskich Jana Kazimierza z 1656 roku.

Choć 3 maja jest uroczystością, nie jest to święto nakazane, co oznacza, że katolicy nie mają obowiązku uczestnictwa we mszy świętej. Jednak Kościół gorąco zachęca wiernych do modlitwy i udziału w liturgii, szczególnie w intencji ojczyzny. W wielu parafiach organizowane są msze z udziałem lokalnych wspólnot, władz samorządowych i organizacji społecznych.

Nabożeństwa majowe – wspólnotowa tradycja

Maj w Kościele katolickim to szczególny czas – uznawany jest za miesiąc maryjny. Codziennie w wielu parafiach i wspólnotach odbywają się nabożeństwa majowe, znane potocznie jako „majówki”. Ich kluczowym elementem jest Litania Loretańska, wzbogacona o pieśni ku czci Matki Bożej.

Zwyczaj ten wywodzi się z XIX wieku i przyjął się szczególnie na wsiach i w mniejszych miejscowościach. Wierni gromadzą się nie tylko w kościołach, ale również przy przydrożnych kapliczkach i figurkach, które często są ozdabiane kwiatami i święcą.

Nabożeństwa te mają również wymiar społeczny – są okazją do spotkań sąsiedzkich, budowania wspólnoty i pielęgnowania lokalnej tożsamości. W większych miastach litanię śpiewa się również w ogrodach parafialnych, na placach kościelnych czy w domach zakonnych.

1 maja – praca jako duchowe powołanie

1 maja obchodzone jest w Polsce Święto Pracy, jednak dla katolików ma ono dodatkowy wymiar – tego dnia wspominamy św. Józefa Rzemieślnika, patrona ludzi pracy. Wspomnienie to zostało wprowadzone przez papieża Piusa XII w 1955 roku jako odpowiedź Kościoła na ideologiczne nadużycia tego dnia przez państwa komunistyczne.

Św. Józef, mąż Maryi i opiekun Jezusa, jest wzorem uczciwego, pokornego i odpowiedzialnego pracownika. Jego postawa uczy, że każda praca – fizyczna czy intelektualna – ma sens, jeśli wykonywana jest z wiarą, sumiennością i dla dobra wspólnego.

Choć 1 maja nie jest świętem nakazanym, wielu wiernych uczestniczy we mszy świętej, modląc się w intencji tych, którzy pracują, są bezrobotni, doświadczają wyzysku lub cierpią z powodu braku godnych warunków zatrudnienia.

2 maja – piątek z dyspensą i Dzień Flagi

Dzień 2 maja obchodzony jest w Polsce jako Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Choć nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy, w praktyce wielu Polaków przedłuża sobie wolne, biorąc urlop pomiędzy świętami. W 2025 roku 2 maja przypada w piątek, a więc – według prawa kościelnego – jest to dzień wstrzemięźliwości od spożywania mięsa.

Z uwagi na wyjątkowy charakter tego dnia w kontekście weekendu majowego, Kościół dopuszcza dyspensę. W archidiecezji warszawskiej metropolita abp Adrian Galbas wydał zgodę na spożywanie mięsa w piątek 2 maja. Jednak dyspensa nie oznacza pełnej dowolności – związana jest z obowiązkiem spełnienia określonych warunków duchowych. Dyspensa w piątek 2 maja została udzielona także w  innych diecezjach w Polsce: białostockiej, diecezji gliwickiej, diecezji opolskiej, diecezji kaliskiej, archidiecezji częstochowskiej, diecezji płockiej, diecezji sosnowieckiej. Informacji dotyczących Łodzi i naszego regionu na razie brak.

Jak podkreślił bp Romuald Kamiński: „Osoby, które dobrowolnie pragną skorzystać z dyspensy, zobowiązane są zrealizować czyn pokutny o charakterze duchowym lub materialnym, ofiarowany w intencji chorych, ubogich, cierpiących oraz pokoju na świecie”.

Dzięki temu można bez wyrzutów sumienia uczestniczyć w tradycyjnym grillowaniu, pod warunkiem, że nie zapomina się o potrzebach duchowych i odpowiedzialności za wspólnotę.

Duchowość a odpoczynek – czy to się wyklucza?

Kościół nie traktuje wypoczynku jako sprzecznego z duchowością. Przeciwnie – przypomina, że relaks i refleksja mogą się nawzajem uzupełniać. Udział w liturgii czy modlitwa nie muszą oznaczać rezygnacji z odpoczynku, wspólnego świętowania czy aktywności na świeżym powietrzu.

Zgodnie z nauczaniem Kościoła: „udział w Eucharystii nie musi oznaczać rezygnacji z relaksu. Wprost przeciwnie – może stanowić duchowe dopełnienie tego czasu, moment zatrzymania się, refleksji, wdzięczności”.

Dla katolików majówka to doskonała okazja, by łączyć wypoczynek z duchowością – brać udział w nabożeństwach, odwiedzać świątynie, ale też spędzać czas z bliskimi i cieszyć się pięknem wiosennej przyrody.