Wnioskodawca utrzymuje, że jego pomysł byłby korzystny zarówno dla podatników, jak i dla budżetu, choć oznaczałby rewolucyjne zmiany. Mimo braku działań legislacyjnych po stronie rządu, sama propozycja wywołała intensywne dyskusje i liczne komentarze dotyczące przyszłości świadczeń socjalnych.
Wpływy z PIT i koszty świadczeń socjalnych
Jednym z najważniejszych argumentów podnoszonych w dokumencie jest zderzenie wpływów z podatku dochodowego z całkowitym kosztem trzech dużych świadczeń. Autor przywołuje dane, z których wynika, że wpływy z PIT w 2024 roku osiągnęły około 97,6 mld zł. Jednocześnie roczne wydatki państwa na 800 plus, trzynastą emeryturę i czternastą emeryturę wyniosły łącznie około 97 mld zł.
Według wyliczeń:
– 800 plus to koszt około 70 mld zł,
– trzynasta emerytura pochłania około 13 mld zł,
– czternasta emerytura to wydatek około 14 mld zł.
Autor dokumentu przekonuje, że porównanie obu sum wskazuje na niemal neutralny bilans dla państwa. Wskazuje również, że brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej pojawił się dopiero po zwiększeniu kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, co — w jego ocenie — podważa argument o dużych stratach fiskalnych.
Postulat uproszczenia systemu podatkowego
Efektywne stawki podatkowe
W petycji znalazł się również szeroki opis problemów związanych ze skomplikowaniem obecnego systemu podatkowego. Autor powołuje się na dane Ministerstwa Finansów wskazujące, że ulgi i odliczenia w znaczący sposób obniżają rzeczywiste obciążenie podatników. Efektywna stawka podatku dla osób z pierwszego progu (dochody do 120 tys. zł) wyniosła 4,13 proc. w 2022 roku oraz 4,50 proc. w 2023 roku, mimo nominalnej stawki 12 procent. W drugim progu (dochody powyżej 120 tys. zł) efektywna stawka wyniosła 15,58 procent w 2022 roku i 16,00 procent w 2023 roku przy nominalnej stawce 32 procent.
Autor dokumentu podkreśla, że obecne mechanizmy zmniejszają przejrzystość systemu, a programy celowe określa jako „nieskuteczne”.
800 plus jako przykład działań, które nie spełniły celu
Krytyczna ocena skuteczności programu 800 plus
Jednym z najbardziej podkreślanych wątków jest analiza efektów programu 800 plus. Autor petycji zwraca uwagę, że „program nie doprowadził do wzrostu dzietności, co było jego głównym celem”. Jednocześnie podkreśla, że świadczenie stało się wsparciem socjalnym bez progów dochodowych, co — jego zdaniem — oddala je od założeń programów kierowanych do konkretnych grup potrzebujących pomocy.
Dodatkowe emerytury i ich efekty
Ocena 13. i 14. emerytury
Petycja nie pomija także krytyki dotyczącej świadczeń skierowanych do seniorów. Autor ocenia, że trzynasta i czternasta emerytura „przekształciły się w stały dodatek, który obciąża budżet, ale ma ograniczony wpływ na poprawę sytuacji materialnej seniorów”. Dokument podkreśla również, że większe znaczenie dla dochodów seniorów ma utrzymanie kwoty wolnej w PIT na poziomie 30 tys. zł.
Powszechność korzyści i redukcja biurokracji
Zniesienie PIT jako rozwiązanie dla wszystkich podatników
Wnioskodawca zaznacza, że likwidacja podatku dochodowego byłaby rozwiązaniem o charakterze powszechnym — w przeciwieństwie do programów, które dotyczą wyłącznie części społeczeństwa, np. rodzin z dziećmi czy emerytów. Podkreśla, że reforma zwiększyłaby dochody netto podatników, a także usunęłaby liczne procedury administracyjne: rozliczenia roczne, system ulg oraz formularze podatkowe.
Autor przekonuje również, że zmiana ta stanowiłaby realizację postulatów dotyczących zwiększenia kwoty wolnej do 60 tys. zł, czego — jak zaznacza — trudno dokonać przy obecnych obciążeniach budżetowych, w tym wydatkach na obronność.
Mechanizmy rekompensacyjne dla samorządów
Stabilność finansowa JST po likwidacji PIT
W dokumencie znalazły się szczegółowe propozycje mające chronić budżety jednostek samorządu terytorialnego. Wśród nich wymieniono:
– zwiększenie udziału samorządów w podatku VAT z 46 proc. do 50–55 proc.,
– wprowadzenie stałego udziału w CIT na poziomie 10–15 proc.,
– coroczną rekompensatę z budżetu centralnego, która pokrywałaby utracone środki,
– połączenie kilku mechanizmów kompensacji, np. 50 proc. z VAT + 10 proc. z CIT + dopłata z budżetu.
W petycji zawarto również postulat corocznej indeksacji rekompensat, zgodnie z dynamiką inflacji lub wzrostu gospodarczego.
Rozmowa o systemie dopiero się zaczyna
Choć rząd nie pracuje nad wprowadzeniem tych zmian, petycja pobudziła debatę o sensie obecnych programów socjalnych oraz o tym, jak powinien funkcjonować współczesny system podatkowy. Temat budzi emocje i z pewnością pozostanie jednym z istotnych punktów publicznej dyskusji w nadchodzących miesiącach.
Komentarze (0)