Zmiany te przyniosą realne korzyści, ale tylko dla tych, którzy zdążą złożyć odpowiedni wniosek w przewidzianym terminie.
Nowe zasady w prawie pracy 2026 – jak zmieni się pojęcie stażu zawodowego
Dotychczas pojęcie stażu pracy ograniczało się głównie do umów o pracę. Od 2026 roku definicja ta zostanie rozszerzona, by uwzględnić różne formy aktywności zawodowej. Dzięki nowelizacji Kodeksu pracy okres zatrudnienia będzie obejmował nie tylko klasyczny etat, ale także inne formy zarobkowania, od których były opłacane składki ZUS.
Do stażu pracy będą zaliczone:
- umowy zlecenia i inne umowy o świadczenie usług,
- umowy agencyjne,
- prowadzenie działalności gospodarczej,
- współpraca z osobami prowadzącymi działalność,
- czas zawieszenia działalności z powodu opieki nad dzieckiem,
- członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych,
- praca zarobkowa wykonywana za granicą.
Resort pracy podkreśla, że zmiany mają na celu „wyrównanie szans między różnymi formami aktywności zawodowej, które od 1999 roku generowały składki na ubezpieczenie społeczne”.
ZUS potwierdzi okresy składkowe. Bez zaświadczenia staż się nie liczy
Nowe przepisy zakładają, że kluczową rolę w całym procesie odegra Zakład Ubezpieczeń Społecznych. To właśnie ZUS będzie wydawał zaświadczenia potwierdzające okresy składkowe, które będzie można wliczyć do stażu pracy.
Wnioski o potwierdzenie okresów będzie można składać wyłącznie elektronicznie poprzez platformę PUE ZUS. Instytucja przygotowuje się już do uruchomienia nowych formularzy i mechanizmów obsługi.
Po uzyskaniu zaświadczenia pracownik przekaże je swojemu pracodawcy, który zaktualizuje dane kadrowe. Bez potwierdzenia z ZUS wcześniejsze okresy nie będą mogły być zaliczone do stażu pracy. Nie wystarczą też same umowy czy oświadczenia – jedynym dowodem będzie elektroniczne zaświadczenie.
Masz 24 miesiące na złożenie wniosku. Potem okresy przepadną
Najważniejszym zapisem ustawy jest termin na złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia. Każdy pracownik ma na to dwa lata – dokładnie 24 miesiące od dnia wejścia ustawy w życie. Po tym czasie okresy nieudokumentowane nie będą wliczane do stażu pracy.
Zgodnie z treścią przepisów:
„Okresów nieudokumentowanych w terminach pracodawca nie wlicza do okresu zatrudnienia pracownika.”
W praktyce oznacza to, że spóźnienie z wnioskiem nawet o jeden dzień może pozbawić pracownika prawa do uwzględnienia wcześniejszej aktywności zawodowej. To termin nieprzekraczalny, o którym warto pamiętać już teraz.
Fala wniosków do ZUS. Miliony Polaków ruszą po zaświadczenia
Resort pracy przewiduje, że zmiany w prawie wywołają ogromne zainteresowanie. Szacuje się, że o potwierdzenie okresów składkowych może wystąpić nawet 3–4 miliony osób. Największą grupę stanowić będą osoby, które przez lata prowadziły działalność gospodarczą, dorabiały na zleceniach lub zawieszały działalność z powodu opieki nad dzieckiem.
ZUS przygotowuje się na rekordowe obciążenie systemu eZUS. Urzędnicy zapowiadają zwiększenie zasobów technicznych oraz prowadzenie kampanii informacyjnej, by uniknąć chaosu i przeciążenia systemu w pierwszych tygodniach obowiązywania nowych zasad.
Więcej dni urlopu i wyższe świadczenia. Co zyskają pracownicy
Nowe przepisy będą miały natychmiastowy wpływ na sytuację wielu zatrudnionych. Wydłużony staż pracy to dłuższy urlop, wyższe odprawy, dłuższe wypowiedzenia i lepsze świadczenia jubileuszowe.
Dziś obowiązują dwa progi urlopowe:
- poniżej 10 lat pracy – 20 dni urlopu,
- co najmniej 10 lat – 26 dni.
Po zmianach osoba, która ma np. 4 lata pracy na zleceniu i 7 lat na etacie, po potwierdzeniu tych okresów w ZUS, będzie mogła korzystać z 26 dni urlopu. Wzrośnie również wysokość odpraw przy zwolnieniach oraz nagrody jubileuszowe w sektorze publicznym.
Kto zyska najwięcej, a kto nie skorzysta z reformy
Nowelizacja przyniesie korzyści wielu pracownikom, jednak nie wszystkim.
Zyskają:
- etatowcy z przeszłością w zleceniach lub działalności gospodarczej,
- samozatrudnieni, którzy przeszli na etat,
- osoby wracające na rynek pracy po przerwach związanych z opieką nad dzieckiem,
- pracownicy, którzy wykonywali pracę za granicą i odprowadzali składki.
Przykład: Anna prowadziła działalność gospodarczą od 2011 do 2018 roku, a następnie podjęła pracę etatową. Po wejściu w życie nowych przepisów będzie mogła doliczyć ten okres do stażu, jeśli złoży wniosek do końca 2027 roku.
Nie skorzystają:
- osoby pracujące na umowach o dzieło,
- ci, którzy nie opłacali składek,
- spóźnieni, którzy nie złożą wniosku w wyznaczonym terminie.
Czy reforma wpłynie na wysokość emerytury
Zmiany w Kodeksie pracy nie dotyczą bezpośrednio systemu emerytalnego. Nie zmieniają zasad ustalania wysokości świadczeń ani sposobu naliczania emerytury. Jednak dłuższy łączny staż składkowy może pomóc w uzyskaniu prawa do minimalnej emerytury, a w niektórych przypadkach wpłynąć pośrednio na wysokość przyszłego świadczenia.
Jak przygotować się do zmian – krok po kroku
Eksperci radzą, aby przygotować się wcześniej i uniknąć kolejek w ZUS. Oto, co warto zrobić:
- Sprawdzić swoje dane w systemie PUE ZUS i upewnić się, że widnieją wszystkie okresy składkowe.
- Zgromadzić dokumenty potwierdzające wcześniejsze umowy lub prowadzenie działalności.
- Złożyć wniosek o zaświadczenie od 1 stycznia 2026 roku.
- Przekazać dokument pracodawcy najpóźniej do końca 2027 roku.
ZUS apeluje, by nie odkładać złożenia wniosku na ostatnie miesiące, ponieważ w końcówce terminu może dojść do przeciążenia systemu elektronicznego.
Nowe obowiązki dla firm – kadry będą musiały przeliczyć wszystko od nowa
Zmiana zasad stażu pracy to także rewolucja dla pracodawców. Każda firma będzie musiała dostosować swoje procedury, regulaminy i systemy kadrowe do nowych przepisów. Pracodawcy zostaną zobowiązani do:
- ponownego przeliczenia stażu pracy zatrudnionych,
- przechowywania elektronicznych zaświadczeń z ZUS,
- aktualizacji zasad wynagradzania,
- dostosowania wewnętrznych systemów informatycznych.
Dla dużych przedsiębiorstw oznacza to konieczność wdrożenia kosztownych i czasochłonnych zmian organizacyjnych.
Najczęstsze pytania o nowy staż pracy
Czy muszę składać wniosek, jeśli zawsze byłem zatrudniony na etacie?
Nie, etatowcy nie muszą podejmować żadnych działań.
Czy ZUS potwierdzi zlecenia sprzed 15 lat?
Tak, o ile odprowadzane były od nich składki.
Co się stanie, jeśli nie zdążę w terminie?
Po upływie 24 miesięcy okresy nie będą mogły zostać wliczone do stażu pracy.
Komentarze (0)