Jak człowiek odczuwa smak?
Zaburzenia smaku są związane z nieprawidłową pracą receptorów smaku. Są to zlokalizowane w jamie ustnej kubki smakowe. W kubkach smakowych znajdują się chemoreceptory, które reagują na substancje chemiczne dostarczone wraz z pożywieniem. Zanim receptory wyzwolą impuls do neuronów czuciowych, muszą najpierw rozpuścić substancje chemiczne w ślinie.Receptory rozpoznają kombinację czterech smaków podstawowych: słodkiego, słonego, gorzkiego oraz kwaśnego, a następnie przesyłają informacje do nich do mózgu. W literaturze zwraca się także uwagę na obecność piątego smaku - smaku kwasu glutaminowego, który jest nazywany umami. Osoby, które zauważyły u siebie nieprawidłowości w odczuwaniu smaku lub nie czują go wcale, powinny skonsultować to zaburzenie z lekarzem. Pomoże w tym m.in. laryngolog we Wrocławiu.
Jakie są rodzaje zaburzenia smaku?
Istnieje wiele rodzajów zaburzeń smaku. Są to:
- ageuzja – całkowity brak odczuwania smaku,
- fantogeuzja – odczuwanie nieprzyjemnego smaku przy braku jakiegokolwiek bodźca (halucynacje smakowe),
- hipogeuzja – czyli zmniejszenie odczuwania smaku; może dotyczyć jednego lub więcej smaków,
- hipergeuzja – wzmożone i intensywne odczuwanie smaku,
- dysgeuzja – zaburzone postrzeganie smaku w odpowiedzi na bodziec smakowy,
- kakogeuzja – wzmożone odczuwanie nieprzyjemnych smaków (np. spalenizny lub metalicznego).
Przyczyny zaburzenia smaku
Przyczyn zaburzeń smaku może być wiele. Dolegliwość często towarzyszy paleniu papierosów. Tytoń upośledza kubki smakowe i sprawia, że są mniej wrażliwe na bodźce smakowe. Podobny efekt wywołują niektóre toksyny, w tym alkohol. Odczuwanie smaku pogarsza także stosowanie niektórych leków. Wśród nich znajdują się m.in. leki moczopędne, antybiotyki, hormony czy inhibitory, które zmniejszają stężenie cynku w surowicy, od którego w dużej mierze zależy prawidłowa percepcja smaku.Podobnie jak w przypadku zaburzeń węchowych, najczęstszą przyczyną upośledzenia lub braku smaku są choroby laryngologiczne. Zaburzenia smaku mogą powodować m.in. przebyte infekcje górnych dróg oddechowych lub zmiany zapalne w uchu środkowym.
Powodem zaburzeń smaku mogą być także miejscowe zmiany błony śluzowej jamy ustnej lub języka oraz uszkodzenie nerwów odpowiedzialnych za transport neuronów czuciowych do mózgu. Dzieje się tak np. przy uszkodzeniu nerwu twarzowego, czyli tzw. niedowładzie twarzy. Najczęściej jednak brak lub upośledzenie smaku towarzyszą zaburzeniom węchu.
Czy zaburzenia smaku należy leczyć?
Zaburzenia smaku, które występują przez dłuższy czas i nie mają związku z przebytą chorobą (np. covid-19 lub grypa), należy zgłosić lekarzowi rodzinnemu lub prowadzącemu. Specjalista wykonuje wywiad oraz na podstawie badań ocenia stopień i przyczynę problemów z odczuwaniem smaku.Jeśli zaburzenia smaku mają charakter przejściowy i są np. skutkiem ubocznym leczenia antybiotykami, prawdopodobnie miną wraz z końcem terapii. Należy się wówczas skupić na zneutralizowaniu nieprzyjemnych doznań związanych z zaburzeniami lub poprawić smak potraw, np. dodając do nich aromatycznych przypraw. Podobnie wygląda praktyka w przypadku zaburzeń smaku wywołanych np. chorobą dróg zapalnych. Po ustąpieniu jej objawów smak zwykle wraca samoczynnie.
W niektórych przypadkach zaburzenia w odczuwaniu smaku mogą być nieodwracalne. Dotyczy to zwłaszcza osób w podeszłym wieku. Takim pacjentom można zalecić większe urozmaicenie posiłków. Korzystne efekty może przynieść stosowanie większej ilości ziół i przypraw oraz dbałość o kolorystykę dań. W każdym przypadku warto także zrezygnować z palenia tytoniu i picia alkoholu, które osłabiają receptory kubków smakowych.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.