Międzypokoleniowy Zespół Śpiewaczy Krzyżanówek powstał w 1980 roku. Od 45. lat jest zbiorowym animatorem amatorskiego ruchu artystycznego. Od 1987 roku współpracuje z miejscowym Gminnym Ośrodkiem Kultury i Sportu w Krzyżanowie. Bogactwem krzyżanowskiej wsi, oprócz ziemi i ludzi, jej wiernych, są kultura i tradycje, ukształtowane przez stulecia. Grupa artystyczna prezentuje bogaty i zróżnicowany gatunkowo repertuar pieśni obrzędowych, autorskich pieśni obyczajowych oraz przyśpiewek dożynkowych, którego źródłem, w znaczącej mierze, są ustne przekazy rodzinne. Członkinie Zespołu nie tylko dbają o ciągłość kultury wsi polskiej, przekazując kolejnym pokoleniom dorobek artystyczny w postaci autorskich, ułożonych na przestrzeni lat pieśni i przyśpiewek, ale nadal są wyjątkowo aktywnym Zespołem. Piszą teksty pieśni i przyśpiewek, opracowują scenariusze widowisk obrzędowych, min. dożynkowych i scenek rodzajowych. Dbają o dobór repertuaru zespołu podczas uroczystości gminnych i regionalnych, festiwali i przeglądów, popularyzując kulturę źródeł, tradycje i obrzędy ludowe ziemi łódzkiej.

Systematycznie uczestniczą w organizacji gminnych uroczystości (m.in. corocznie w obchodach Nocy Świętego Jana oraz Dożynkach Gminnych), co jest niezaprzeczalnym wyrazem ich zaangażowania w życie lokalnej społeczności oraz dowodem na wkład w ochronę i kultywowanie tradycji ludowych.

O wysokim poziomie dorobku artystycznego i zaangażowaniu w rozwój folkloru Zespołu świadczą nagrody i wyróżnienia, min.: I nagroda na Wojewódzkim Przeglądzie Twórczości Zespołów Wiejskich w Sannikach (1985), III miejsce na Wojewódzkim Przeglądzie Działalności Artystycznej Zespołów Wiejskich w Płocku (1999), I miejsce na Powiatowym Festiwalu Folkloru Ziemi Kutnowskiej, w kat. zespoły śpiewacze oraz I miejsce dla ówczesnej kierownik zespołu – Jadwigi Kubaczyk, w kat. soliści (2000), reprezentowanie województwa łódzkiego na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą (2000), udział w Festiwalu Folklorystycznym „Tradycje” w Łowiczu oraz nagroda główna w kat. solistów dla Jadwigi Kubaczyk (2003), udział w Żychlińskim Przeglądzie Artystycznym Ruchu Seniora oraz III miejsce dla Jadwigi Kubaczyk w kat. solistów (2003), reprezentowanie ziemi kutnowskiej na Międzynarodowym Jarmarku Folkloru w Węgorzewie (2014), nagroda publiczności na VII Przeglądzie Regionalnych Zespołów i Śpiewaków Ludowych “Siedlisko” w Aleksandrowie Łódzkim (2014).

W lipcu 2016 roku Zespół „Krzyżanówek” został odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, nadaną przez Ministra Dziedzictwa Narodowego I Wiceprezesa Rady Ministrów – prof. dr.hab Piotra Glińskiego, za zasługi na rzecz popularyzacji i pielęgnacji kultury i sztuki ludowej regionu łódzkiego, a jego ówczesna kierownik – Jadwiga Kubaczyk, Srebrnym Krzyżam Zasługi. W 2016 roku Zespół brał udział w oprawie artystycznej Dożynek Wojewódzkich w Piątku oraz w Dożynek Prezydenckich w Spale.

W 2017 roku Zespół Krzyżanówek zajął III miejsce w powiatowym konkursie kulinarnym „Ocalić od zapomnienia”, przygotowując „Żurek na kiełbasie własnego wyrobu, zabielany śmietaną zebraną wczesnym rankiem z mleka Krasuli z dodatkiem jajka od Szczęśliwych Kur z Krzyżanówka”. Na zaproszenie Zespołu Szkół nr 2 im. Dr Antoniego Troczewskiego w Kutnie uświetnił koncertem powyższe wydarzenie. Zespół promował rodzimy folklor podczas: „Dnia Rolnika” zorganizowanego przez Starostwo Powiatowe w Kutnie,, „Na Ludowo w Mieście Róż” – jednym w najważniejszych wydarzeń kulturalnych w Kutnie, oraz w trakcie „Muzykowania u schyłku lata” w Krośniewicach.

W 2018 i 2019 „Krzyżanówek” wziął udział w Jarmarku Folkloru Polski Centralnej zorganizowanym przez krzyżanowską instytucję kultury, pod patronatem Wojewody Łódzkiego. W roku 2019 dorobek artystyczny i umiejętności wokalne przyniósł Zespołowi kwalifikację do 53. Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, gdzie jury festiwalu doceniło Krzyżanówek wyróżnieniem w kategorii „zespoły śpiewacze”. Krzyżanówek reprezentował województwo łódzkie jako jeden z trzech zespołów.

W 2019 roku z inicjatywy członkiń Zespołu powstało Koło Gospodyń Wiejskich Krzyżanówek (pierwsze KGW na terenie Gminy Krzyżanów), które jednocześnie weszły w jego skład osobowy. Członkinie Zespołu i jednocześnie KGW Krzyżanówek były wykonawcą stoiska promocyjnego Województwa Łódzkiego na Dożynkach Prezydenckich w Spale. W listopadzie 2019 roku w ogólnopolskim plebiscycie Dziennika Łódzkiego „Mistrzowie AGRO” w kategorii Koło Gospodyń Wiejskich Wiejskich 2019 zajęło IV miejsce, a w województwie łódzkim zdobyło miejsce I.

W roku 2020 Zespół obchodził 40-lecie pracy na niwie kultury ludowej, jednakże ze względu na okres pandemii, oficjalna uroczystość nie odbyła się. 2022 rok to min. aktywne reprezentowanie Gminy Krzyżanów m.in. na regionalnym Przeglądzie Pieśni Ludowej w Klonowcu „Kto śpiewa ten troski rozwiewa” (czerwiec 2022),w Ogólnopolskim Festiwalu Muzyki Ludowej „Złota Leszczyna” w Leszczynku (sierpień 2022) oraz udział w imprezach plenerowych: „Krzyżanowskie Świętojanki” i Dożynki Powiatowo-Gminne w Krzyżanowie, z repertuarem złożonym zarówno z popularnych pieśni ludowych, jak i autorskich przyśpiewek dożynkowych.

W ciągu 2023 roku zespól nie tylko występował na regionalnych przeglądach i festiwalach (Bedlno, Żychlin, Klonowiec), ale także brał udziału i koncertował podczas przedsięwzięć takich jak: „Dzień Sołtysa” w Oporowie zorganizowanym przez Starostwo Powiatowe w Kutnie, otwarcie Publicznego Gminnego Przedszkola w Krzyżanowie, „Dzień Papieski” w parafii pw. Świętej Marii Magdaleny w Łękach Kościelnych, „Spotkanie Wigilijne” dla mieszkańców Gminy Krzyżanów. Członkinie aktywnie partycypowały w zadaniu publicznym pn. „Opracowanie i wydrukowanie albumu z fotografiami (z XX wieku) Kutna i powiatu kutnowskiego”, finansowanego ze środków Budżetu Obywatelskiego Województwa Łódzkiego Łódzkie na Plus 2023, dostarczając fotografie z rodzinnych albumów. Rok 2024 był równie aktywny zarówno w zakresie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury oraz wkładu w rozwój kultury województwa łódzkiego.

Członkinie Zespołu wchodzące w skład Koła Gospodyń Wiejskich Krzyżanówek zrealizowało dwa zadania publiczne powierzone przez Zarząd Województwa Łódzkiego: 1) "AllePalma - podtrzymujemy i przekazujemy regionalne dziedzictwo kulturowe" w ramach otwartego konkursu ofert pt. "Łódzkie Pełne Tradycji", polegający m.in. na organizacji warsztatów rękodzielniczych z bibułkarstwa dla społeczności gminnej oraz wykonaniu przez członkinie 10 metrowej palmy wielkanocnej na niedzielę palmową w parafii pw. „Św. Marii Magdaleny” w Łękach Kościelnych, gdzie członkinie koncertowały z pieśniami wielkopostnymi. do oraz 2) "Propagowanie produktów tradycyjnych i dziedzictwa kulinarnego jako elementu świadomości kulturowej" – polegające na promocji lokalnych kulinariów, podczas dwóch plenerowych wydarzeń w Krzyżanowie: organizacja plenerowych stoisk degustacyjnych w trakcie „Krzyżanowskich Świętojanek” i „Dożynek Gminnych”, które to działania połączyły z koncertami na scenie.

Ponadto we współpracy z Europejską Grupą Doradczą Sp. z o.o. z Wrocławia KGW Krzyżanówek zorganizowało dla blisko 100 mieszkańców Gminy Krzyżanów, 2 cykle szkoleń z funduszy unijnych, dotyczące zarządzania w gospodarstwach rolnych oraz łańcuchów dostaw w rolnictwie (2024) Zespół Krzyżanówek w roku 2024 zapraszany był przez liczne instytucje i organizacje by swoimi koncertami uświetnić wiele przedsięwzięć kulturalnych. Do najważniejszych należał udział w:

- Powiatowym Dniu Sołtysa" w Wierzbiu (Starostwo Powiatowe w Kutnie),

- VI Festiwalu Folkloru w Dobroniu (Dobrońskie Centrum Kultury i Zespół Pieśni i Tańca Dobroń),

- Krzyżanowskie Świętojanki, Dożynki Gminne w Krzyżanowie, Krzyżanowski Dzień Seniora (Samorząd Gminy Krzyżanów),

- współpraca ze Stowarzyszeniem Retro Zespół Wokalno-Instrumentalny przy projekcie patriotycznym "Razem dla Niepodległej", polegająca na doborze repertuaru i wykonaniu koncertu pieśni niepodległościowych w miejscowości Wierzbie.

Krzyżanówek w 2024 roku brał udział także w przeglądach i festiwalach , m.in. w: Przeglądzie Piosenki Biesiadnej w Bedlnie "To co w życiu ważne", IV. Przeglądzie Zespołów i Kapel w Niesułkowie, VIII. Przeglądzie Artystycznym Ruchu Seniora w Żychlińskim Domu Kultury, co bez wątpienia przyczynia się zarówno do dynamizowania życia kulturalnego regionu i kształtowania tożsamości ziemi łódzkiej.

W 2025 roku wystąpił podczas koncertu kolęd, pastorałek i piosenek świątecznych zorganizowanym przez Świetlicę Środowiskową, Gminną Biblioteka Publiczna w Nowych Ostrowach i Klub Seniora w Ostrowach. Brał udział w pierwszym Przeglądzie Kolęd i Pastorałek w Żychlińskim Domu Kultury, w Przeglądzie Piosenki Biesiadnej w Bedlnie "To co w życiu ważne", w Przeglądzie Pieśni Ludowej "Kto śpiewa troski rozwiewa" w Klonowcu, koncertował podczas „Gminnego Dnia Kobiet” w świetlicy wiejskiej w Krzyżanówku oraz gminnych obchodów Nocy Świętojańskiej w Krzyżanowie, gdzie zorganizował również stoisko degustacyjne. Ponadto członkinie Zespołu zrzeszone w KGW Krzyżanówek zorganizowały wyjazd edukacyjny dla mieszkańców Gminy Krzyżanów do Ośrodka Edukacji Ekologicznej „Zielony Zakątek” w Korycinie, a także realizują zadanie publiczne powierzone przez Zarząd Województwa Łódzkiego w pierwszym konkursie na realizację zadań z zakresu kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w 2025 r. pt. „Jubileusz 45-lecia działalności artystycznej Zespołu Śpiewaczego Krzyżanówek”, który będzie miał miejsce 20 września b.r.

Zespół Krzyżanówek, którego członkinie przynależą jednocześnie do założonego w 2019 roku Koła Gospodyń Wiejskich Krzyżanówek, posiada bogate, wieloletnie doświadczenie zarówno w organizacji spotkań, uroczystości, warsztatów, imprez o charakterze integracyjnym, nawiązującym do zachęcania i kultywowania tradycji ludowych, jak i w zakresie realizacji i rozliczania projektów i zadań publicznych. Zespół na wielu płaszczyznach inicjuje działania z zakresu animacji kultury i aktywnie współpracuje na rzecz jej rozwoju i ochrony z regionalnymi organizacjami i stowarzyszeniami, sołectwami, jednostkami Ochotniczej Straży Pożarnej, parafiami, placówkami oświatowymi, władzami samorządowymi i Gminnym Ośrodkiem Kultury i Sportu w Krzyżanowie, jak również z instytucjami i organizacjami powiatowymi i wojewódzkimi.

Zespół Śpiewaczy Krzyżanówek w roku 2025 obchodzi jubileusz 45-lecia nieprzerwanej działalności artystycznej. Przez ponad cztery dekady zespół nie tylko promował lokalną kulturę ludową i tradycje regionu łódzkiego, ale także aktywnie kształtował życie kulturalne i społeczne gminy Krzyżanów. Zespół Krzyżanówek od lat stanowi nieocenioną wartość kulturalną dla lokalnej społeczności gminy Krzyżanów. Dzięki swojej wieloletniej działalności zespół aktywnie promuje dziedzictwo kulturowe regionu, pielęgnując tradycje, muzykę, rękodzieło ludowe, które są nieodłącznym elementem naszej tożsamości.

Członkinie Zespołu są równocześnie aktywnymi członkiniami Koła Gospodyń Wiejskich Krzyżanówek, co czyni z tej grupy wyjątkowy przykład międzypokoleniowej współpracy, zaangażowania społecznego i artystycznej pasji.

Repertuar zespołu oprócz pieśni i piosenek ludowych oraz biesiadnych, obejmuje bogaty zbiór pieśni obrzędowych, przyśpiewek dożynkowych, pieśni religijnych i autorskich, czerpanych zarówno z tradycji ustnej, jak i z regionalnych śpiewników nabożnych. Szczególne znaczenie ma fakt, iż twórczość Krzyżanówka oparta jest na przekazach rodzinnych i pielęgnowanej lokalnej tożsamości kulturowej. Zespół wielokrotnie reprezentował Gminę Krzyżanów na wydarzeniach lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich, zdobywając liczne nagrody i wyróżnienia. Na przestrzeni lat zespół wykazał się wyjątkowym zaangażowaniem w życie społeczne i kulturalne zarówno lokalnej społeczności, jak również biorąc udział w licznych wydarzeniach regionalnych, wojewódzkich i ogólnopolskich, przyczyniając się do promocji naszej kultury na szerszym forum. Występy Zespołu spotykają się z entuzjastycznym przyjęciem publiczności, budując dumę z lokalnych tradycji oraz integrując mieszkańców różnych pokoleń. Wysoki poziom artystyczny, autentyczność przekazu oraz zaangażowanie członków zespołu zasługują na szczególne uznanie.

Warto podkreślić wkład Zespołu w kultywowanie polskiej tradycji i kultury ludowej, ale także jego znaczenie integracyjne i edukacyjne. Zespół i stworzone na jego potencjale personalnym Koło Gospodyń Wiejskich Krzyżanówek organizuje i współorganizuje wydarzenia, warsztaty, koncerty i działania społeczne, nierzadko angażując młodzież i seniorów. Współpraca z samorządem gminnym, parafiami, OSP, placówkami edukacyjnymi, GOKiS-em oraz instytucjami powiatowymi i wojewódzkimi to dowód na szeroki zasięg działalności zespołu i jego trwałe miejsce w strukturze społeczno-kulturalnej regionu.

Działalność Zespołu ma również wymiar edukacyjny – inspiruje młodsze pokolenia do poznawania i kontynuowania tradycji ludowych, stanowiąc pomost między przeszłością a przyszłością. Zespół jest wielopokoleniowy. Przynależą do niego zarówno seniorzy, osoby dorosłe, jak i dzieci, co świadczy o tym, że tworzący go ludzie, wiedzą jak dotrzeć do wielu pokoleń, w tym najmłodszego. Stanowi to świadectwo dbałości o ciągłość kultury wsi polskiej i świadomego kształtowania tożsamości regionalnej na rzecz ochrony i rozwoju kultury województwa łódzkiego. Zespół Krzyżanówek to nie tylko grupa artystyczna – to grupa społeczników, będąca ambasadorem lokalnego dziedzictwa i wzorem do naśladowania dla innych środowisk kultury ludowej. Jego 45-letni dorobek zasługuje na uhonorowanie prestiżową nagrodą Sejmiku Województwa Łódzkiego, za całokształt działalności i olbrzymi wkład w rozwój i promocję dziedzictwa niematerialnego województwa łódzkiego oraz Polski.

Kutno Lata 90 (1)

Nostalgiczna podróż w czasie. Zobacz, jak wyglądało Kutno w latach 90. [ZDJĘCIA]