Szelki bezpieczeństwa zgodne z normą
Zabezpieczenie indywidualnej osoby przed upadkiem z wysokości nie jest optymalne, jeżeli stosuje się wyłącznie barierki i specjalne siatki. Najlepszym rozwiązaniem okazują się szelki bezpieczeństwa, czyli BHP. Dzięki nim wszelkie siły oddziałujące na spadającego człowieka są odpowiednio rozłożone, a ciało ma najkorzystniejszą pozycję zarówno podczas samego spadania, jak i w czasie oczekiwania na pomoc. Korzyści są zatem dwie. Osoba pracująca na wysokości może w miarę komfortowo wykonywać swoje zadania. Gdyby jednak z jakiegoś powodu (np. poślizgnięcia) zaczęła się obsuwać w dół, to szelki nie dopuszczą do upadku na ziemię i zarazem nie spowodują uszkodzenia ciała.Ważne tylko, aby stosować szelki BHP mające certyfikat bezpieczeństwa CE, a także spełniające normę PN-EN 361. Dołączona do nich zostaje karta użytkowania, w której należy notować wszelkie informacje na temat kontroli czy napraw. Produkty bez odpowiedniego oznakowania nie gwarantują idealnego zabezpieczenia. Narażają tym samym na utratę zdrowia, a nawet życia. Trzeba ponadto zwrócić uwagę na jakość innych elementów zabezpieczających, jak punkty kotwiczenia czy łączniki.
Konstrukcja szelek BHP
Materiał wykonania musi być bardzo mocny. Dlatego wykorzystuje się odpowiednio zszyte taśmy poliamidowe, z opcją regulowania. Taśmy jednocześnie są połączone klamrami metalowymi. To umożliwia bardzo solidne i stabilne przypięcie danej osoby do lin oraz innych systemów zabezpieczeń.Dostępne są modele podstawowe szelek lub bardziej złożone. Te pierwsze mają tylko klamrę zaczepową grzbietową, dzięki której pracownik jest w stanie połączyć szelki BHP z elementami asekurującymi. Tego typu modele służą głównie do dodatkowej asekuracji podczas pracy w poziomie bądź do opuszczania pracownika w dół.
W przypadku pracy w pionie wykorzystuje się złożoną konstrukcję. Oprócz klamry grzbietowej niezbędna jest jeszcze przednia klamra zaczepowa, którą umieszcza się na klatce piersiowej. Z kolei przy zadaniach wykonywanych w podparciu czy w zawieszeniu bardzo przydaje się pas biodrowy. Dzięki niemu łatwiej o stabilizację pozycji. Przed upadkiem skutecznie chronią natomiast szelki bezpieczeństwa wyposażone w linkę bezpieczeństwa. Zostaje ona solidnie przymocowana do elementów stałych konstrukcji.
Dobranie odpowiedniego modelu
Szelki bezpieczeństwa muszą być funkcjonalne. Aby tak się stało, należy je stosownie dopasować nie tylko do potrzeb. Znaczenie mają trzy czynniki.• Rozmiar szelek
Do wyboru są cztery rozmiary – M, L, XL oraz XXL. Jednak zazwyczaj proponuje się wersje łączone, czyli M-XL oraz XXL. Wybór nie powinien sprawić problemu, ponieważ strony producentów zawierają tabele rozmiarowe. Wystarczy je sprawdzić, aby dopasować konkretny model do wzrostu i wagi pracownika.
• Rodzaj wykonywanej pracy oraz czas jej trwania
W przypadku krótkotrwałych czynności, wykonywanych przy tym raczej sporadycznie, powinny wystarczyć podstawowe szelki BHP wyposażone w pojedynczą klamrę grzbietową. Większy problem pojawia się z zabezpieczeniem pracowników, którzy wiele godzin spędzają w szelkach na wysokości. Wtedy oprócz zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa należy też uwzględnić odpowiedni komfort pracy. Byłoby to niemożliwe bez pasa biodrowego, ale i specjalnych podkładek pod uda i plecy.
• Miejsce pracy
Zdarza się, że potrzeba szelek wykazujących odporność na zmienne temperatury, agresywne działanie środków chemicznych czy zwiększone ryzyko uszkodzenia mechanicznego. Nie wszystkie modele to zapewniają.
Zastosowanie szelek BHP
Od 26 września 1997 roku zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, które precyzyjnie określa zasady bezpieczeństwa podczas prac na wysokości i stosowania szelek BHP. Zgodnie z nim szelki okazują się niezbędne, jeżeli praca jest wykonywana na wysokości wynoszącej co najmniej metr nad poziomem ziemi czy podłogi. Dotyczy to różnego rodzaju robót. Odpowiednio dopasowane szelki BHP są zatem konieczne w branży budowlanej:• podczas stawiania budynków lub ich rozbiórce,
• w czasie stawiania albo rozbiórki rusztowań,
• przy pracach prowadzonych na dachach,
• do wykonania izolacji oraz konstrukcji budowlanych bez stropów,
• w czasie renowacji elewacji,
• podczas budowy bądź remontu estakad czy mostów.
Jednak na tym nie kończą się możliwości wykorzystania szelek bezpieczeństwa. Gwarantują one ochronę pracownikom, którzy muszą się wspiąć na maszt, słup czy konstrukcję wieżową (lub kominową). Stosują je również osoby pracujące na zbiornikach i silosach. Trudno sobie nawet wyobrazić, aby bez szelek można było umyć okna zewnętrzne i rynny w wysokich budynkach. Zakładają je ponadto pracownicy zatrudnieniu do pielęgnacji i wycinki drzew.
Nie są jednak wymagane, jeżeli pracuje się na osłoniętych ze wszystkich stron powierzchniach ze ścianami pełnymi lub z oknami do wysokości min. 1,5 m albo znajdują się inne konstrukcje zapobiegające upadkowi z wysokości.
Ważne kwestie związane z użytkowaniem szelek
Osoby wykorzystujące w swojej pracy szelki bezpieczeństwa muszą wcześniej zostać przeszkolone. Trzeba też zwrócić uwagę na predyspozycje danego pracownika, a przede wszystkim jego zdrowie – istnieją określone przeciwwskazania.Bardzo ważne okazuje się systematyczne sprawdzanie stanu szelek pod kątem ich przydatności do użytkowania. Taka kontrola powinna zostać przeprowadzona co najmniej raz w roku. Zwraca się wtedy szczególną uwagę na ewentualne przetarcia czy innego typu uszkodzenia mechaniczne, które mogłyby narażać zdrowie (a nawet życie) pracowników w czasie stosowania takiego sprzętu. Jeżeli takie zostaną znalezione, to szelki należy wycofać z użytkowania. Podobnie jest z szelkami uczestniczącymi w powstrzymaniu spadania. Bezpieczeństwo pracowników jest najważniejsze, a sprzęt uszkodzony nie zapewnia pełnej ochrony.