Kutno w czasie II wojny światowej
Początki zmagań
W dniach od 9 do 12 września 1939 r. miała miejsce dobrze znana kutnianom Bitwa nad Bzurą. 9 września grupa operacyjna armii „Poznań” gen. Edmunda Knolla-Kownackiego, rozpoczęła atak na 8 armię gen. Johannesa Blaskowitza. 11 września do walki przyłączyła się armia „Pomorze”. Początkowo natarcia polskiej armii kończyły się sukcesami, ale Niemcy po przerzuceniu posiłków 12 września, rozpoczęli poważny kontratak. W tej sytuacji gen. Tadeusz Kutrzeba rozkazał Knollowi odskok za Bzurę.
Kutno cały czas znajdowało się poza granicami bezpośrednich walk wojsk lądowych. Przez miasto przeszły jedynie wycofujące się wojska polskie. Mimo ostatecznej przegranej wojsk polskich bitwa ta miała duże znaczenie operacyjno-strategiczne, zmusiła Niemców do zmiany planu działania i przegrupowań sił, a także opóźniła kapitulację Warszawy.
Kilka dni po bitwie - 16 września 1939 - wojska niemieckie wkroczyły do miasta. Towarzyszyły temu bombardowania pociągów, dworców kolejowych oraz budynków mieszkalnych na terenie całego powiatu kutnowskiego.
Wysiedlenia i aresztowania nauczycieli
W grudniu 1939 r. zaczęto wysiedlać kutnian, by obszary miasta stały się, według haseł głoszonych przez hitlerowców, „czysto niemieckie”. Mieszkańców wysiedlano rano - funkcjonariusze policji nakazywali opuszczenie mieszkań w ciągu godziny, a każdy mógł zabrać 50 kg bagażu. Poza tym Polak mógł wziąć dodatkowo 200 zł, a Żyd 50 zł.
Wysiedleniom często towarzyszyło użycie broni palnej, gwałty, bicie, a nawet morderstwa. Ludzi transportowano samochodami ciężarowymi lub wozami konnymi, a następnie zaplombowanymi pociągami. Przejazd trwał nawet 8 dni. Przez ten czas w wagonie upychano po 150 osób, które nie miały nawet możliwości załatwienia potrzeb fizjologicznych. Wiele z nich umierało z zimna, głodu, braku powietrza lub wody.
14 kwietnia 1940 r. aresztowano większość nauczycieli z powiatu kutnowskiego, około 220 osób. Nieliczni uniknęli aresztowania, dlatego że oddalili się z domów lub zostali wcześniej ostrzeżeni. Nauczycieli zamknięto w więzieniu, gdzie bito ich do utraty przytomności. Po przeprowadzeniu śledztwa zwolniono kobiety i część mężczyzn, pozostałych wywieziono do obozów pracy. Łącznie w więzieniu i na robotach zginęło około 80 nauczycieli.
Tragiczne warunki w getcie i obozie dla przesiedleńców
Następnym działaniem władz niemieckich na terenie miasta było założenie getta. Miało to miejsce 15 czerwca 1940 r. Już dwa tygodnie przed otwarciem trwały przygotowania w fabryce cukru „Konstancja” przy ulicy Mickiewicza. Cały jej teren otoczono drutem kolczastym. W dniu otwarcia zakazano Polakom opuszczać swoich mieszkań, natomiast Żydom kazano zabrać cały dobytek i udać się do fabryki. Więcej informacji i zdjęć z kutnowskiego getta opublikujemy wkrótce.
W 1941 z powodu dużej liczby wysiedlonych i trudności transportowych, przy ulicy Przemysłowej 7, założono kolejny obóz, tym razem obóz przejściowy dla przesiedleńców. Na jego terenie znajdował się jeden budynek murowany i dwa drewniane baraki. Nie było tam żadnych urządzeń sanitarnych. Z powodu jedzenia okopowizny i picia wody w stanie surowym, co dzień na czerwonkę umierało 10 osób. Tymczasowo w obozie mieszkało około 500 osób.
Publiczna egzekucja na obecnym Placu Wolności
Kolejnym ważnym wydarzeniem była egzekucja trzech Polaków – Kaliksta Parkowskiego, Wilhelma Czarneckiego i Piotra Sanda. Egzekucja odbyła się na Starym Rynku, czyli dzisiejszym placu Wolności, 9 czerwca 1941 r. Mężczyzn skazano za przewóz żywności do Warszawy. By ich śmierć stała się dla wszystkich nauczką, egzekucja poprzez powieszenie odbyła się w obecności władz miasta, wysokich funkcjonariuszy nazistowskich i przymusowo spędzonych mieszkańców. Wśród nich były nawet rodziny skazanych. Wyrok wykonano pod kierownictwem szefa kutnowskiego Gestapo, Hauptsturmführera Eduarda Schmidta.
19 stycznia 1945 r. miasto zostało wyzwolone spod władzy niemieckiej przez Armię Czerwoną.
W galerii znajdziecie archiwalne zdjęcia Kutna z okresu II wojny światowej wraz z datami ich wykonania. Fotografie pochodzą ze strony fotopolska.eu.
Więcej zdjęć z historii z naszego miasta:
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.